آشنایی با معماری های ـ تک:

تاریخچه معماری سبک های ـ تک محل پیدایش آن: 

در مسابقه طرح ساختمان مرکز ژرژ پمپیدو در پاریس و در سال ۱۹۷۱، معمار جوان اهل ایتالیا توانستند در بین ۶۸۱ شرکت کننده برنده اعلام شوند. این دو جوان به نام های ریچارد راجرز ساکن انگلستان و رنزو پیانو ساکن ایتالیا بودند. نمای این ساختمان مجموعه ای از لوله ها، کانال‌های تاسیساتی، دودکش ها ، ستون ها، تیرها، راه پله ها و بادبند ها بودند.  این دو معمار جوان با طراحی این بنا، آغازگر سبکی بودند که بعدها به نام های ـ تک معروف شد.نام این سبک در کتابی به اسم High Tech Fot Home: Indesterial Style And Source Book و برای اولین بار در سال ۱۹۷۹ مطرح شد.

معماری های ـ تک چیست؟

 معماری های ـ تک آن گونه که از نام این سبک مشخص است به معنای معماری فناوری برتر یا تکنولوژی پیشرفته است.  از دو کلمه High به معنای پیشرفته و Tech به معنای تکنولوژی تشکیل شده است که در دهه ۱۹۷۰ میلادی و در اروپا و شمال آمریکا ظهور کرد. معماران این سبک، تکنولوژی را دستاورد بزرگ مدرنیته و مهمترین عامل توسعه و پیشرفت در قرن بیستم می دانستند. معماری های ـ تک که به عنوان معماری اکسپرسیونیسم نیز شناخته می شود، در ترکیب المان های صنایع های‌ ـ تک و تکنولوژی متولد شد. پس از جنگ جهانی دوم بسیاری از ساختمان ها تخریب شدند و بازسازی و تعمیر آن ها کار بسیار سخت و دشواری بود و معماران می بایست بین تکرار عناصر تاریخی و یا تکرار آنها با مصالح جدید یک مورد را انتخاب می کردند و آنها مجبور شدند مورد دوم را انتخاب کنند.

معماری های ـ تک را می توان پلی بین مدرنیسم و پست مدرن دانست و تا جایی پیش رفت که تشخیص نمونه معماری های ـ تک و پست مدرن سخت شده بود.  نکته جالب توجه این است که در حال حاضر مرتفع ترین ساختمان و بزرگترین فرودگاه جهان توسط یکی از شاخص‌ترین معماران این سبک یعنی نورمن فاستر طراحی شده است.

معماران این سبک، پوسته ساختمان را به عنوان پوست دوم را میبرند. شاید دلیل این نامگذاری برای شما جذاب باشد. در سبک های ـ تک، پوست انسان به عنوان پوست اول و پوسته ساختمان به عنوان پوست دوم تلقی می شود و همانگونه که پوست انسان در مقابل سرما، گرما، رطوبت و …  از خود واکنش نشان می دهد، معماران این سبک به خصوص نورمن فاستر و رنزو پیانو نیز در طراحی های خود این پوسته را به صورت هوشمند طراحی می کنند و پوسته برخی از بناهای این دو معمار نیز در فصل های مختلف در برابر تغییرات اقلیمی از خود واکنش نشان میدهد.

ویژگی های معماری های ـ تک: 

۱. جداسازی بخش های سرویس دهنده ( قسمت خدماتی)  از بخش های سرویس شونده ( قسمت سکونتی): داکت ها، لوله ها و اجزای تاسیساتی ساختمان، راه‌پله‌ها و آسانسورها از بدنه اصلی ساختمان جدا می شوند. بنابر نظر و عقیده معماران این سبک، این عمل موجب می‌شود تا تعمیر و نگهداری ساختمان راحت تر باشد زیرا قسمت های خدماتی ساختمان به نسبت قسمتهای سکونتی ساختمان عمر کوتاه تری دارد.  موضوعی که  لویی کان در دهه شصت آن را عنوان کرده بود.

۲. برخلاف بقیه سبک های معماری که بام را به عنوان سطح مسطح در نظر می‌گیرند و این سطح پنهان و فراموش می شود،در ساختمان های های ـ تک به این موضوع اهمیت زیادی داده شده و به عنوان بام پنجم در نظر گرفته می شود و کاملا طراحی می شود. طراحی این بخش ( نمای پنجم یعنی بام پنجم)  با توجه به ۴ نمای دیگر صورت می‌گیرد و در معرض دید است.

۳. معماران سبک های ـ تک خود را جدای از تاریخ نمی دانند و به تاریخ علاقه مند هستند ولی تاثیرپذیری و برداشت آنها از تاریخ متفاوت تر از دیدگاه معماران پست مدرن است.

۴. «هر بنایی باید نمایانگر زمان خود باشد».  این گفته راجرز به این معنا است که در عصر تکنولوژی نمی‌توان در ساختمان هایی که در عصر پست مدرن ساخته شده اند زندگی کرد. تمامی این موارد از خاستگاه ها و زمینه سیاسی، اجتماعی و تکنیکی خود مجزا شده اند.

تفاوت معماری های ـ‌ تک و معماری مدرن در چیست؟ 

نظریات و مبانی معماری مدرن و های ـ تک در اصول بسیار به یکدیگر نزدیک هستند و می‌توان عنوان کرد که معماری های ـ تک فرزند خلف معماری مدرن است ولی از نظر شکلی تفاوت هایی بین این دو مکتب معماری مشاهده می شود. به طور کلی می‌توان بیان کرد که آن سادگی و بی‌پیرایگی که در معماری مدرن و بلاخص سبک بین الملل وجود دارد در معماری های ـ تک ملاحظه نمی شود. اگر معماران مدرن در طرح های خود ماشین را به نمایش میگذارند، معماران های ـ تک داخل ماشین و اجزای آن را نشان میدهند. ساختمان هایتک یک ساختمان درون به برون است. به عبارتی اجزا و بخش های تکنیکی و عملکردی بنا مانند سازه، تاسیسات و سیرکولاسیون بر روی بدنه بنا به نمایش در می آید.

معماران مدرن علاقمند به استفاده از مصالحی مانند فلز، شیشه و بتن هستند ولی در معماری های ـ تک استفاده از بتن خیلی متداول نیست ولی از فلز و شیشه استفاده می کنند.

معماران سبک های ـ‌ تک: 

 رهبران سبک معماری های ـ تک چهار معمار، به نام های رنزو پیانو، نیکولاس گرمیشاو، نورمن فاستر و ریچارد راجرز هستند.

سخنان معروف معماران این سبک:

 ۱. ریچارد راجرز: ایده هایی که ما معماری می کنیم، از خیلی لحاظ ریشه در باورهای ما دارد و به این ربط پیدا می‌کند که ما ساختمان ها را مثل یک کتاب بخوانیم.برای اینکه ساختمانی خوانا باشد، باید جریان ساختن آن قابل رویت باشد. این شیوه ای است که ما معماری میکنیم و احساس ما این است که این کار در گذشته هم انجام می شده است. این موضوع اصلاً تازگی ندارد، کلیساهای عظیم گوتیک مثالی بسیار روشن است. زمانی که آب از درون ناودان‌ها شرشر کنان تخلیه می شود،خیلی هیجان انگیز است. این بسیار روشن و خیلی خوانا است. این نوع معماری مورد علاقه من است. علم همه ما را به هیجان می آورد.ما معماران عقیده داریم که قرن حاضر قرن علم است و فیلسوفان نیز همین عقیده را دارند. منظورم از علم خیلی کلی است.

ساختمان های معروف این سبک:

مرکز ژرژ پمپیدو:  یکی از بارزترین نمونه های سبک معماری های ـ تک مرکز فرهنگی ژرژ پمپیدو در پاریس است. در فضای داخل مرکز ژرژ پمپیدو، همچون نمای بیرون آن،  لایه های درونی کاربرد و فناوری ساختمان عریان شده است.  رویای فتوریست ها و نظرات آنها در مورد ساختمان های آینده، در طرح ساختمان مرکز پمپیدو به حقیقت پیوسته است. بر خلاف طرح ساختمان های پست مدرن که به مکان و هماهنگی با ویژگی های آن توجه می شود، در طرح ساختمان مرکز پمپیدو همواره ساختمان های های ـ تک زمان و نمایش روح و عصاره آن حائز اهمیت است.

برج ایفل ( ۱۸۷۰) :  تمامی مورخان هنر بر این موضوع اتفاق نظر دارند که برج ایفل اولین بنایی بود که به سبک معماری های ـ تک ساخته شده است.